حقوق کودکان
حقوق کودک یا فرزند مجموعه‌ای از حقوق بشر ویژه کودکان است که بر پشتیبانی و نگهداری از افراد جوان تمرکز دارد[۱] کنوانسیون حقوق کودک (CRC) 1989 یک کودک را به عنوان فردی که به سن هجده سال نرسیده‌است تعریف می‌کند.[۲] حقوق کودکان شامل حق بر عدم تبعیض، حق حیات، حق بقا، حق رشد، حق بر ثبت نام، برقراری ارتباط با هر دو والدین، هویت انسانی و همچنین نیازهای اساسی برای حفاظت فیزیکی، غذا، آموزش عمومی دولتی،داشتن وسیله ی شخصی (بعد از ۱٠ سالگی مخصوصا کامپیوتر و موبایل) مراقبت‌های بهداشتی و قوانین کیفری مناسب براساس سن و رشد کودک، اعتماد ، حفاظت برابر از حقوق مدنی کودک و آزادی از تبعیض بر اساس نژاد، جنسیت، گرایش جنسی، هویت جنسیتی، منشأ ملی، مذهب، معلولیت، رنگ، قومیت یا سایر ویژگی‌ها. تفسیر حقوق کودکان طیفی از اجازه دادن به ظرفیت کودکان برای داشتن اختیار عمل تا اعمال نظر فیزیکی، روانی و احساسی بدون هیچگونه بدرفتاری با کودکان را دربرمی‌گیرد. هر چند که آنچه که شامل بدرفتاری می‌شود باید در رابطه با آن بحث شود.[۳]
- از نظر ماده ۱ کنوانسیون حقوق کودک، کودک به کلیه افراد انسانی زیر ۱۸ سال گفته می‌شود مگر آنکه سن کودک طبق قانون داخلی کمتراز آن تعریف شده باشد.[۴]
قانون حمایت از اطفال و نوجوانان یکی از لوایح قضایی است که در زمان ریاست سید محمود هاشمی شاهرودی بر قوه قضائیه در جهت حمایت از حقوق کودکان تدوین شد. این لایحه در ۲۲ اردیبهشت سال ۱۳۸۸ برای ارسال به مجلس شورای اسلامی تقدیم دولت شد. لایحهٔ حمایت از کودکان و نوجوانان در ۱۰ مرداد ۱۳۹۰ با حذف ۵ ماده در کمیسیون لوایح دولت دهم به تصویب رسید و ۲۸ آبان همان سال به مجلس ارائه شد تا این‌که در سال ۱۳۹۲ لایحه به کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس ارجاع شد.[۵]
سرانجام این قانون در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۹ به تصویب مجلس رسید.[۶]
برخی منابع خبری از جمله خبرگزاری ایلنا در گزارش‌هایی انتقادهایی را به این قانون وارد کرده و نوشته اند بعضی از موارد این قانون از جمله درباره وظایف دستگاه‌های دولتی باید اصلاح شود.[۷]
روزنامه شرق نیز در گزارشی به ضرورت بازتعریف وظایف نهادهای دولتی در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان پرداخته است.[۸]
خبرگزاری ایلنا در گزارش دیگری نوشته تعریف‌های ارائه شده برای «طفل» و «نوجوان» و همچنین موادی که به بهره‌کشی اقتصادی و معامله کودکان می‌پردازند، نیازمند دقت نظر بیشتری هستند تا از هرگونه سوءتفاهم یا سوءاستفاده احتمالی جلوگیری شود.[۹]
کنوانسیون حقوق کودک
[ویرایش]مهم‌ترین سند حقوقی بین‌المللی برای کودکان، کنوانسیون حقوق کودک است که در سال ۱۹۸۹ به تصویب رسیده‌است.[۴] و مهم‌ترین حقوق کودکان در آن درج شده‌است، همچنین در این سند کمیته ای برای بررسی وضعیت کشورها در زمینه حقوق کودک ایجاد شده‌است. مهم‌ترین مواد این کنوانسیون که با عنوان اصول عمومی حقوق کودک شناخته می‌شوند عبارتند از: مواد ۲ (منع تبعیض)، ۳ (مصالح عالیه کودک)، ۶ (حق بر حیات، بقا و رشد کودک) و ۱۲(حق بر شنیده شدن نظر کودک) می‌باشد.
از دیگر حقوق کودک حق بر رشد و بقای کودک است که به دنبال حق بر حیات کودک می‌آید و یکی از بنیادین‌ترین حقوق کودکان است و باقی حقوق موقوف بر آن است.[۱۰] همچنین می‌توان به حق بر ثبت ولادت، ثبت نام و تابعیت نیز اشاره کرد که در ماده ۷ ذکر شده‌است.[۱۱]حق بیان آزادانه عقاید،[۱۲] حق آزادی فکر و عقیده، شرکت در انجمن‌ها، حق بر آموزش کودک،[۱۳] حق بر سلامت،[۱۴] حق برخورداری از بهداشت، حق بر همبستگی خانوادگی،[۱۵] رفاه، تأمین اجتماعی[۱۲] و مصونیت از سوءاستفاده و استثمار جنسی[۱۶] و کاری از دیگر حقوق کودکان در این کنوانسیون است. با اینحال کنوانسیون محدود به این حقوق نیست و موارد بیشماری را در بر می‌گیرد.
مصادیق کودک آزاری
[ویرایش]- قرار دادن کودک در مکان‌های ترسناک
- محروم کردن کودکان از بازی و تفریح
- تنها گذاشتن کودک در منزل
- اخراج از منزل و طرد کودک
- اجازه گریه نداشتن و کنترل احساسات کودک
- عدم ارتباط چشمی و گوش ندادن به کودک
- مسخره کردن و ایجاد حس حقارت در کودک
- طرد و آزار کودک با جنسیت غیر دلخواه
- سرزنش و ملامت کودک در حضور دیگران
- بی‌توجهی به بهداشت، تغذیه و پوشاک کودک
- بهره‌کشی و توقعات نامعقول از کودک
- استفاده از کودک برای تحریک جنسی بزرگسالان
- محروم نمودن کودک از محبت و آغوش گرم
- استفاده نادرست از داروهای خواب‌آور برای کودک
- مشاجرات خانوادگی در حضور کودک
- استفاده از الکل و مواد مخدر در حضور کودک
- کتک زدن و تنبیه جسمی کودک
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ "Children's Rights" بایگانی‌شده در ۲۱ سپتامبر ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine, عفو بین‌الملل. Retrieved 2/23/08.
- ↑ Convention on the Rights of the Child
- ↑ «Children's rights». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئیه ۲۰۱۷.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ آذرپندار، احمدرضا (۱۳۹۶). حقوق کودک پناهجو در اتحادیه اروپا. تهران: شاپرک سرخ. صص. ۹۱. شابک ۹۷۸۶۰۰۴۶۳۱۱۶۷.
- ↑ «لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان روی میز کمیسیون حقوقی و قضایی». خبرگزاری میزان. ۲۷ شهریور ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۱۹ تیر ۱۴۰۳.
- ↑ «قانون حمایت از اطفال و نوجوانان». شناسنامه قانون. ۱۹ خرداد ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۹ تیر ۱۴۰۳.
- ↑ «ضرورت بازنگری در تکالیف نهادهای دولتی در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان». خبرگزاری ایلنا. ۲۷ اسفند ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۱۹ تیر ۱۴۰۳.
- ↑ «تکالیف نهادهای دولتی در «قانون حمایت از اطفال و نوجوانان» نیازمند بازنگری است». روزنامه شرق. ۲۰ فروردین ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۱۹ تیر ۱۴۰۳.
- ↑ «شش پیشنهاد برای اصلاح قانون حمایت از اطفال و نوجوانان». خبرگزاری ایلنا. ۲۷ اسفند ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۱۹ تیر ۱۴۰۳.
- ↑ آذرپندار، احمدرضا (۱۳۹۷). تفسیریه کنوانسیون حقوق کودک حق بر حیات، رشد و بقا. تهران: هفتان. صص. ۱۳. شابک ۹۷۸۶۰۰۷۵۱۳۶۱۳.
- ↑ آذرپندار، احمدرضا (۱۳۹۷). تفسیریه کنوانسیون حقوق کودک ماده ۷ حق بر ثبت ولادت و …. تهران: هفتان. صص. ۱۵. شابک ۹۷۸۶۰۰۷۵۱۳۵۷۶.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ پیوندی، غلامرضا (۱۳۹۰). حقوق کودک. تهران: فرهنگ اندیشه اسلامی. صص. ۳۵۸. شابک ۹۷۸۶۰۰۱۰۸۱۱۴۹.
- ↑ آذرپندار، احمدرضا (۱۳۹۹). تفسیریه کنواسنیون حقوق کودک، ماده ۲۸. تهران: نشرهفتان. صص. ۱۸. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۷۵۱۳۹۰-۳.
- ↑ «بررسی تطبیقی حق بر سلامت کودک پناهجو در سیستم مشترک پناهجویی اروپا و کنوانسیون حقوق کودک». www.childrightsjournal.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ دسامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۷.
- ↑ «مقاله حق همبستگی خانوادگی کودک پناهجو در کنوانسیون حقوق کودک و سیستم پناهجویی مشترک اروپا و تطبیق آن با توافقنامه اتحادیه اروپا با ترکیه». civilica.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۷.
- ↑ آذرپندار، احمدرضا (۱۳۹۸). تفسیریه کنوانسیون حقوق کودک، استثمارجنسی و سوءاستفاده جنسی از کودکان، تهران: هفتان. صص. ۱۳. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۷۵۱۳-۰۰-۲.
منابع مطالعاتی
[ویرایش]پیمان‌نامهٔ حقوق کودکان بیست ساله می‌شود
- «متن پیمان‌نامه حقوق کودک به بیش از ۶۰ زبان». وبگاه یونیسف. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ فوریه ۲۰۱۱.
